Ο Προσωπικός Αριθμός δεν είναι απλώς διοικητική μεταρρύθμιση. Είναι τομή στην ίδια την έννοια της ταυτότητας. Πίσω από την τεχνική όψη κρύβεται ένα πολύ βαθύτερο ζήτημα: τι σημαίνει να ταυτοποιείται σήμερα ένας άνθρωπος;
Και εδώ βρίσκεται το κρίσιμο σημείο: είτε η ταυτοποίηση γίνεται με αριθμούς είτε με γράμματα/φωνήματα (όπως στο ονοματεπώνυμό μας), η διαφορά είναι αδιάφορη όταν αποκόπτεται από το ίδιο το πρόσωπο. Ο κώδικας (αριθμητικός, αλφαβητικός ή φωνητικός) δεν έχει σημασία, αυτό που μετρά είναι ότι αντικαθιστά τη σχέση με μία καταονομασία-καταχώριση.
Παραδοσιακά, το όνομα ήταν κλήση, έδειχνε προς το πρόσωπο, με τη μνήμη, τη διαδρομή και την ανοιχτή του εξέλιξη. Σήμερα, ένα αναγνωριστικό ID λειτουργεί αντίστροφα: δεν δείχνει προς το πρόσωπο, το αντικαθιστά. Η ύπαρξη νομιμοποιείται όταν «ταιριάζει» στην εγγραφή της. Και με τον ΠΑ, αυτή η λογική γίνεται καθολική.
Επιπλέον: έχουμε ήδη ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κ.λπ., και έχουν καταγγελθεί μαζικές διαρροές. Αυτό δεν αποδεικνύει μόνο τεχνικά κενά. Δείχνει μια βαθύτερη πραγματικότητα: μια κοινωνία-κράτος που βλέπει τον πολίτη κυρίως ως φορέα δεδομένων.
Ο κίνδυνος λοιπόν δεν είναι ο αριθμός. Ο κίνδυνος είναι η μονοσημαντότητα: μία ταυτότητα, μία πύλη ύπαρξης. Αν παγώσει αυτή η πύλη, παγώνει και η λειτουργική ύπαρξη του πολίτη.
Η λύση δεν είναι «καλύτερες ταυτότητες». Η λύση είναι ένα διαφορετικό πλαίσιο:
- πολλαπλά, μη συσχετίσιμα αναγνωριστικά,
- ελαχιστοποίηση της ταυτοποίησης,
- δικαίωμα στην ανωνυμία όπου δεν υπάρχει κίνδυνος,
- διαχωρισμός μητρώων με νομικά firewalls,
- διαφάνεια αλγορίθμων,
- και παιδεία ψηφιακής ταυτότητας.
Γιατί, στο τέλος, δεν διακυβεύεται η «ευκολία». Διακυβεύεται η έννοια του προσώπου σε μια εποχή όπου ο άνθρωπος κινδυνεύει να γίνει μόνο αυτό που ταιριάζει στην ψηφιακή του εγγραφή.
Και μια τελευταία σκέψη, για όσους δικαιολογημένα ανησυχούν ότι οι προτάσεις για πολλαπλά αναγνωριστικά ή αυστηρό διαχωρισμό μητρώων θα εισάγουν «περιττή πολυπλοκότητα» στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση:
Η τεχνική δυσκολία δεν είναι επιχείρημα υπέρ της μονοσημαντότητας — είναι απλώς υπενθύμιση ότι η δημοκρατία πάντα απαιτεί περισσότερη δουλειά από τον αυταρχισμό.
Ναι, τα πολλαπλά αναγνωριστικά, τα firewalls μεταξύ μητρώων και η ελαχιστοποίηση ταυτοποίησης απαιτούν σοβαρό σχεδιασμό. Ναι, είναι πιο δύσκολο να φτιάξεις ένα σύστημα που προστατεύει τον πολίτη, από ένα σύστημα που απλώς τον συγκεντρώνει σε έναν ενιαίο πίνακα.
Αλλά:
- Η πολυπλοκότητα του συστήματος δεν πρέπει να μετατρέπεται σε απλοποίηση του ανθρώπου.
- Η ευκολία της Διοίκησης δεν μπορεί να μπαίνει πάνω από τα δικαιώματα του πολίτη.
- Και η ασφάλεια δεν είναι ποτέ πραγματική όταν επιτυγχάνεται εις βάρος της ελευθερίας.
Αν η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δυσκολεύεται να λειτουργήσει χωρίς μία ενιαία πύλη ταυτοποίησης για τον πολίτη, τότε αυτό δεν αποδεικνύει ότι χρειαζόμαστε μονοσημαντότητα, αποδεικνύει ότι χρειάζεται καλύτερη αρχιτεκτονική.
Η τεχνολογία μπορεί να υπηρετήσει τον άνθρωπο χωρίς να τον ισοπεδώνει. Και οι τεχνικές προκλήσεις που τυχόν θα αντιμετωπίσουμε ας είναι μια ευκαιρία για να καινοτομήσουμε. Η τεχνολογία θα πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιείται με όρους προπαγάνδας ενάντια στις πολιτικές ελευθερίες. Αντιθέτως: Θα πρέπει αυτές να βρούν το αντίστοιχό τους στη σύγχρονη εποχή: Τις ψηφιακές ελευθερίες και την αναγκαία νομική θωράκιση της προσωπικής ελευθερίας των πολιτών που αποτελεί το θεμέλιο λίθο για μια επιστροφή στην αυθεντική δημοκρατία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου