Δευτέρα 17 Αυγούστου 2020

Η Δίκη της Ύλης


Η μέρα ήταν ηλιόλουστη. Ο Κος Φυσικός, καταξιωμένος scientist, προσέρχονταν στο Μέγαρο του Νόμου για μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Ένα γραφείο νέων δικηγόρων με την αλλόκοτη ονομασία "Μαύρη Τρύπα" έχει αναλάβει την πολιτική αγωγή σε μια κορυφαίας σημασίας ποινική δίκη. Μηνυτής ήταν η υπό εκκαθάριση επιχείρηση "Ανθρωπότητα ΑΕ" και κατηγορούμενη η επί χρόνια εργαζόμενη της εταρείας Ύλη. Οι κατηγορίες που αντιμετώπιζε ήταν απιστία και υπεξαίρεση διότι, κατά παράβαση ρητών εντολών που είχε λάβει, διακράτησε μετοχές της εταιρείας "Συνείδηση ΑΕ" με αποτέλεσμα η τιμή των μετοχών αυτών να καταρρεύσει και η "Ανθρωπότητα ΑΕ" να κηρύξει πτώχευση λόγω παντελούς έλλειψης ρευστού.

Κατά την ανακριτική διαδικασία, η Ύλη ισχυρίστηκε ότι οι εντολές που είχε λάβει ήταν ασαφείς. Δεν είχε προσδιορίσει επακριβώς το πότε θα έπρεπε να πωληθούν οι μετοχές. Το αποτέλεσμα αυτής της ασάφειας ήταν να αναβάλει τη ρευστοποίησή τους δεδομένου ότι η τιμή τους εμφάνιζε αυξητική πορεία, επιδιώκοντας μεγαλύτερο όφελος. Όταν άρχισε η κάθοδος της τιμής, η Ύλη αναγκάστηκε να αυτενεργήσει προστατεύοντας, κατά τη γνώμη της, το συμφέρον της εταιρείας καθώς εκτίμησε ότι η καθοδική κίνηση ήταν συγκρυριακή και δεν συνδέονταν με την ευρωστία της εταιρείας "Συνείδηση ΑΕ", η οποία ήταν και ο κύριος προμηθευτής της "Ανθρωπότητας ΑΕ" σε πρώτες ύλες. Ένα απρόβλεπτο συμβάν όμως με την επιδίκαση ενός αστρονομικού ποσού για αποζημίωση της ζημιωθείσας προμηθεύτριας εταιρείας "Συνείδηση ΑΕ" (ναι, αυτής της ίδιας της οποίας οι μετοχές διακρατήθηκαν από την Ύλη) λόγω χειραγώγησης της μετοχής της με σχετική ανακοίνωση του Διευθύνοντος Συμβούλου της "Ανθρωπότητας ΑΕ" περί εύρεσης επικίνδυνης συγκέντρωσης της τοξικής ουσίας "κερδοσκοπίνη" σε πρώτες ύλες που προέρχονταν από την προμηθεύτρια. Στην πραγματικότητα, η ανίχνευση της τοξικής ουσίας ήταν αποτέλεσμα χημικής αντίδρασης μεταξύ της ουσίας "πονήριο" και του ενζύμου "ηδονίνη" λόγω της προσθήκης "κενοδοξίνης" σε ένα κρίσιμο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας και κατά παρέκλιση των κανονισμών παραγωγής, εξαιτίας "αστοχίας υλικού" σε μηχανισμό αυτόματης διοχέτευσης...

Παρά το γεγονός ότι ο δικηγόρος του γραφείου "Μαύρη Τρύπα" που είχε αναλάβει την υπεράσπιση της "Ανθρωπότητας  ΑΕ" αξίωσε να αποδοθεί η ανακοίνωση του Διευθύνοντος Συμβούλου σε άγνοια της αστοχίας υλικού που έγινε αργότερα γνωστή κατά τη διάρκεια επισταμένης πραγματογνωμοσύνης που διατάχθηκε, η "Συνείδηση ΑΕ" πέτυχε να αναγνωριστεί από το Δικαστήριο ότι ο Διευθύνων Σύμβουλος έσπευσε να αποδώσει ατεκμηρίωτες ευθύνες στην προμηθεύτρια από δόλο για να διατηρήσει τη θέση του στην "Ανθρωπότητα ΑΕ"  δεδομένου ότι ο ελατωματικός μηχανισμός διοχέτευσης είχε αγορασθεί με απευθείας ανάθεση από εταιρεία η οποία ανήκε στον πεθερό του. Έσπευσε να αποδώσει ευθύνες στην προμηθεύτρια για να καθυστερήσει τις έρευνες στην εταιρεία του και να κερδίσει χρόνο για να χειριστεί την υπόθεση με μεγαλύτερη άνεση.

Έτσι, η αξίωση αποζημίωσης έναντι της "Ανθρωπότητας ΑΕ" που δεν μπορούσε να καλυφθεί, οδήγησε σε κατάσχεση των περιουσιακών της στοιχείων και πτώχευση. Ωστόσο, αν είχε πραγματοποιηθεί η ρευστοποίηση των μετοχών που είχε διακρατήσει η συμπαθής Ύλη, η "Ανθρωπότητα ΑΕ" θα είχε την αναγκαία ρευστότητα για να καλύψει την επιδικασθείσα αποζήμιωση. Τα στοιχεία αυτά είχαν ληφθεί υπόψη στα πλαίσια της υπό εξέλιξη διαδικασίας, και είχε αρχίσει να σχηματίζεται η πεποίθηση ότι η Ύλη θα αθωώνονταν πανηγυρικά καθώς, ουσιαστικός υπεύθυνος για την τελική χρεωκοπία δεν ήταν άλλος από το Διευθύνοντα Σύμβουλο και την ιδιαίτερη προτίμηση που είχε για τα προϊόντα της επιχείρησης του πεθερού του...

Κάπως έτσι ήταν τα πράγματα εκείνο το ηλιόλουστο πρωϊνό και η Ύλη είχε προσέλθει ευδιάθετη στη δικαστική αίθουσα χωρίς να γνωρίζει τις της επεφύλλασε η μοίρα, ή μάλλον, για να ακριβολογήσουμε, η "Μαύρη Τρύπα"... Η σύλληψη των νομικών επιχειρημάτων που θα άλλαζε την πορεία της δίκης, ανήκε, τι ειρωνεία, στον κ. Φυσικό, που κάθονταν στην πρώτη σειρά των εδράνων για να μη χάσει ούτε λεπτό από τη δίκη της οποίας την έκβαση θεωρούσε βεβαία: Η Ύλη ΕΠΡΕΠΕ να κηρυχθεί ένοχη, παρά τα όσα πίστευαν όλοι, καθώς η αοριστία της δοθείσης εντολής ρευστοποίησης των μετοχών δεν δικαιολογούσε αδράνεια εκ μέρους της διότι άλλο είναι η εξασφάλιση μεγαλύτερων κερδών δια της διακρατήσεως, όπως πίστευε η Ύλη, και άλλο η εκτέλεση εντολής της οποίας τα αποτελέσματα σε σχέση με την οικονομική κατάσταση της εταιρείας δεν είχε την αρμοδιότητα να κρίνει η Ύλη αφού ήταν καθαρώς ζήτημα επιχειρησιακής στρατηγικής, αρμόδια για τη χάραξη της οποίας είναι τα ανώτατα στελέχη μιας επιχείρησης. 

Η Ύλη έβαζε το συμφέρον της εταιρείας ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ και δεν είχε κάποια ιδιαίτερη αφοσίωση στο φυσικό πρόσωπο που της έδωσε την εντολή. Στο κάτω κάτω της γραφής, σήμερα ήταν Διευθύνων Σύμβουλος κι αύριο δεν ήταν. Ενώ η εταιρεία έπρεπε να συνεχίσει να υπάρχει για το καλό όλων: των εργαζομένων, των μετόχων και, φυσικά, των πελατών. Δεν είχε όμως κανένα δικαίωμα να αμφισβητεί τις καλές προθέσεις του εντολέα της ως ανώτατου στελέχους και αυτό ήταν κάτι που ρητά προέβλεπε ο Νόμος και είχε κατ' επανάληψη επιβεβαιωθεί από τη σχετική νομολογία. Η δίκαιη διεκδίκηση αποζημίωσης από την "Συνείδηση ΑΕ"  ως αποτέλεσμα της δόλιας  ενέργειας του Διευθύνοντος Συμβούλου να καλύψει την πραγματική αιτία της ανίχνευσης της "κερδοσκοπίνης" για να καλύψει τον πεθερό του (και τον ίδιο φυσικά) δεν μπορούσε να αποτελεί παράγοντα που θα καθόριζε την προγενέστερη απόφαση της Ύλης να διακρατήσει τις μετοχές ακριβώς διότι, από τη δική της πλευρά, ήταν απρόβλεπτο. Καμία αντίρρηση. Όμως η εντολή πώλησης, έπρεπε έτσι κι αλλιώς να εκτελεστεί άμεσα και χωρίς ενδοιασμούς, παρά την ασάφειά της (δεν είχε δοθεί προθεσμία μέχρι την οποία έπρεπε να γίνει η πώληση, απλώς είχε δοθεί η εντολή "ΠΟΥΛΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ"), διότι η ασάφεια αυτή δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο και σε κάθε περίπτωση ο ρόλος του εργαζομένου είναι να εκτελεί τις εντολές και όχι να τις αναλύει λογικά και να τις αξιολογεί. Αυτό ήταν ξεκάθαρο κατά τον κ. Φυσικό σαν βασική αρχή λειτουργίας μιας επιχείρησης: ότι υπάρχει "η υποχρέωση συμμόρφωσης" του εργαζομένου προς τον εργοδότη ο  οποίος εργαζόμενος λειτουργεί ως οιωνεί "εξάρτημα" του "μηχανισμού επιχείρηση" και εφόσον δεν προσβάλλεται η αξιοπρέπειά του οφείλει να εκτελεί πιστά τις εντολές που λαμβάνει. Περίπτωση προσβολής προσωπικότητας εδώ δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια, άρα η εντολή έπρεπε να είχε εκτελεστεί.

Όμως, πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου, είχε αναγνωρίσει ότι η "αξιοπρέπεια του εργαζομένου" συνδέεται με το αίσθημα ασφάλειας που θα έπρεπε να υπάρχει σε σχέση με την σχέση εργασίας του. Υπό το πρίσμα αυτό ο εργαζόμενος, επιδιώκοντας να συνεχίσει να υπάρχει μέσα στην σχέση εργασίας που του παρέχει τα μέσα της ζωής, έχει το δικαίωμα να εξαντλεί τα όρια στην εκτέλεση εντολών των ανωτέρων του εφόσον θεωρεί ότι ενεργεί προς όφελος της εργασιακής του σχέσης η οποία, αν μη τι άλλο, εξαρτάται από την ύπαρξη της ίδιας της εταιρείας και την ανάπτυξή της. Εδώ ήταν που ο κ. Φυσικός είχε τη δική του θεώρηση σε σχέση με την πρόσφατη αυτή νομολογία. Θεωρούσε ότι η αληθής έννοια του "αισθήματος ασφαλείας" εμπεδώνεται μέσα από την εγκαθίδρυση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των εργαζομένων και των στελεχών της επιχείρησης. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος οφείλει να αναγνωρίζει στα ανώτατα στελέχη την κύρια ευθύνη για το καλό της επιχείρησης. Η δική του ευθύνη είναι υπαρκτή μεν, δευτερεύουσα δε. Εξάλλου, τα ανώτατα στελέχη έχουν πολλές φορές πληροφορίες που δεν είναι γνωστές στους εργαζομένους, και ούτε μπορούν να γίνουν γνωστές χωρίς σοβαρούς κινδύνους κλυδωνισμού της επιχείρησης. Με αυτή την έννοια η υποχρέωση πίστης εκ μέρους των εργαζομένων είναι αναγκαία συνθήκη ώστε τα ανώτατα στελέχη να μπορούν να επιτελέσουν το αναγνωρισμένο από το Νόμο ρόλο τους όπως προκύπτει από την πληρέστερη γνώσης του συμφέροντος της επιχείρησης. Αυτά πίστευε ο κ. Φυσικός σε σχέση με το Νόμο και τη δυναμική σχέση μεταξύ του "αισθήματος ασφαλείας" και της "υποχρέωσης πίστης", αυτών των πολύ σημαντικών αρχών του Νόμου. Η Ύλη ήταν ένοχη για την πτώχευση!

Όμως αυτό που τελικώς θα τον εξέπληττε, ήταν ότι η Ύλη θα καταδικάζονταν μεν, όπως είχε προβλέψει, αλλά για έναν πολύ διαφορετικό λόγο. Όλοι πίστευαν, και ο κ. Φυσικός, ότι η Ύλη, από τη δική της πλευρά, δεν γνώριζε τα όσα επρόκειτο να συμβούν με την αποζημίωση. Απλώς ο κ. Φυσικός δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα αυτό διότι θεωρούσε ότι ο Νόμος, στη συγκεκριμένη περίπτωση, θεωρούσε σημαντικότερη την "υποχρέωση πίστης" παρά την αυτόβουλη επιδίωξη της επαυξήσεως του "αισθήματος ασφάλειας". Υιοθετούσε, δηλαδή, μια εκλεπτυσμένη εκδοχή της μηχανιστικής θεώρησης του εργαζομένου που είχε επικρατήσει τον προηγούμενο αιώνα που έδινε μεν περιθώρια αυτενέργειας στον εργαζόμενο, πάντα όμως μέσα στα όρια δυνατοτήτων που καθόριζε η υποχρέωσή του να υπακούει τον επικεφαλής. Η Ύλη "από τη δική της πλευρά" δεν γνώριζε. Αυτό ήταν πλέον η πεποίθηση όλων. Και σε αυτή ακριβώς την πολύ σημαντική φράση ήταν που η "Μαύρη Τρύπα" ετοίμαζε να στηρίξει τη "μηχανή" που είχε στήσει ώστε και ο Νόμος να τηρείται σε σχέση με το Διευθύνοντα Σύμβουλο και τη συμπεριφορά του, και η Ύλη να καταδικαστεί, παρά το γεγονός ότι ήταν αθώα! "Από τη δική της πλευρά". Αυτή ήταν η φράση-κλειδί. Η τροπή των γεγονότων ήταν "απρόβλεπτη από τη δική της πλευρά". Όμως το "από τη δική της πλευρά" θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και "από την άλλη πλευρά". Διότι και ο Διευθύνων Σύμβουλος "από τη δική του πλευρά" αγνοούσε ότι η (ασαφής, το επαναλαμβάνουμε) εντολή που είχε δώσει παρέμενε ανεκτέλεστη όταν αποφασίζε (συνειδητά όπως αποδείχτηκε στη δίκη με την "Συνείδηση ΑΕ") να ρισκάρει την επιδίκαση αποζημίωσης με την (εκ προθέσεως) ψευδή ανακοίνωση που είχε κάνει για την "κερδοσκοπίνη"! Πώς λοιπόν θα μπορούσε να αποδοθεί σε αυτόν, πέρα από την ευθύνη της συκοφαντικής δυσφήμισης της "Συνείδησης ΑΕ", η ευθύνη για την τελική πτώχευση της εταιρείας; Όμως η πτώχευση είχε συμβεί και επομένως κάποιος έπρεπε να πληρώσει! Αν η Ύλη ήταν αθώα, τότε ο ένοχος θα ήταν ο Διευθύνων αν όμως ο Διευθύνων ήταν αθώος, τότε ο ένοχος θα έπρεπε αναγκαστικά να είναι η Ύλη. Και ιδού που σε αυτό το τρομερό δίλημμα έρχονταν τώρα η πλάστιγγα να γύρει υπέρ του μέχρι σήμερα το πρωί ήδη καταδικασμένου στη συνείδηση όλων.

Και εδώ τα τζιμάνια της "Μαύρης Τρύπας" έκαναν το θαύμα τους. Διότι ακόμη και αν αναγνωρίζονταν ότι και ο Διευθύνων "από τη δική του πλευρά" αγνοούσε την τύχη της ασαφούς εντολής που είχε δώσει, το γεγονός δεν άλλαζε την κατάσταση της άγνοιας "από την πλευρά της Ύλης". Έπρεπε με κάποιο τρόπο να αποδειχθεί ότι η Ύλη γνώριζε και είχε την υποχρέωση να εκτελέσει την εντολή παρά το γεγονός ότι εκτός όλων των άλλων, η Ύλη είχε ζητήσει εγγράφως να προσδιοριστεί η τελική προθεσμία και η ελάχιστη τιμή πώλησης για την εντολή ρευστοποίησης που της είχε δοθεί. Και απάντηση δεν είχε λάβει....Ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, δεν πρόλαβε να λάβει, διότι η απάντηση που είχε προφορικά δώσει ο Διευθύνων Σύμβουλος στον Προσωπάρχη της εταιρείας για να τη μεταφέρει άμεσα στην Ύλη, παρουσία πλήθους αξιόπιστων μαρτύρων, όταν εκείνος του υπενθύμισε την εκκρεμότητα σε σχέση με το έγγραφο αίτημα της Ύλης στη Γενική Συνέλευση των Μετόχων της "Ανθρωπότητας ΑΕ", είχε χαθεί στο δρόμο... Δηλαδή, για να ακριβολογήσουμε, ο Προσωπάρχης χάθηκε στο δρόμο: Σπεύδοντας στα γραφεία της εταιρείας για να μεταφέρει την εντολή (που την άκουσαν όλοι οι μέτοχοι και ήταν "ΠΕΣ ΤΗΣ ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΕΙ ΑΜΕΣΩΣ") σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό ατύχημα. Εν τω μεταξύ ο Διευθύνων Σύμβουλος, εξερχόμενος της Γενικής Συνέλευσης και χωρίς να έχει πληροφορηθεί το θάνατο του Προσωπάρχη, προέβει στη μοιραία (και συκοφαντική...) ανακοίνωσή του προς τους δημοσιογράφους θεωρώντας ότι ήδη έχει δοθεί η εντολή πώλησης στην τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής η οποία, όπως ήταν φυσικό, την επόμενη μέρα κατρακύλησε. Και έτσι, τα πράγματα πήραν το δρόμο τους και οδήγησαν, τελικώς, την Ύλη στο εδώλιο του κατηγορουμένου... 

Η δίκη κύλησε ομαλά και αναμενόμενα μέχρι το κρίσιμο εκείνο σημείο που η "Μαύρη Τρύπα" έβγαλε τον άσσο από το μανίκι της: Η απροσδιοριστία σε σχέση με τα γεγονότα που αγνοούσε η κάθε πλευρά δεν ήταν και τόσο αληθινή. Η Ύλη, γνώριζε το περιεχόμενο της καταστροφικής ανακοίνωσης του Διεθύνοντος Συμβούλου και αυτό προέκυπτε από το γεγονός ότι, όπως αποδεικνύονταν από αδιάσειστα τεκμήρια που προσκόμισαν εμπειρογνώμονες που είχαν ελέγξει εξονυχιστικά τον υπολογιστή στο γραφείο της Ύλης, είχε πληκτρολογήσει το κείμενο της μοιραίας ανακοίνωσης του Διευθύνοντος Συμβούλου. Πώς ήταν, λοιπόν, δυνατόν να μη γνώριζε τα επερχόμενα; Η "αποκάλυψη" συντάραξε το δικαστήριο. Ο κ. Φυσικός χοροπήδησε κυριολεκτικά από τη θέση του και φώναξε "Σταματήστε τις φλυαρίες! Η Ύλη είχε την υποχρέωση να εκτελέσει τυφλά! Τι συζητάμε αν γνώριζε ή δεν γνώριζε;"

Τελικώς, η άτυχη Ύλη καταδικάστηκε. Και ο Διευθύνων Σύμβουλος έγινε ο ήρωας της ημέρας διότι σχεδόν όλοι θεώρησαν ότι καλώς έφτασε στο σημείο να συκοφαντήσει την "Συνείδηση ΑΕ" διότι και το συμφέρον το προσωπικό το δικό του (δηλαδή του πεθερού του) προστάτευε και την "Ανθρωπότητα ΑΕ" βοηθούσε και το ίδιο το πνεύμα το Νόμου. Εξάλλου, η οικονομική αποζημίωση που είχε επιδικαστεί ήταν πολύ μικρότερη του οφέλους από την πώληση της μετοχής αν είχε γίνει την ημέρα της Γενικής Συνέλευσης, κάτι που έπρεπε να συμβεί ανεξαρτήτως του θανάτου του Προσωπάρχη διότι η Ύλη είχε πληκτρολογήσει την μοιραία ανακοίνωση και γνώριζε!

Η καταδίκη της Ύλης δικαίωνε τον κ. Φυσικό. Όμως το σκεπτικό τον απογοήτευσε. Η θεωρία του για την εξισορρόπηση των δύο αρχών του Νόμου είχε καταπέσει. Ήταν σαφές ότι μια νέα θεωρία ήταν απαραίτητη, διατυπωμένη σε άπταιστα Μαθηματικα, την αρχέγονη γλώσσα του Νόμου, αυτού του αναλοίωτου και αιώνιου Δημιουργού που μας έκρυβε το Πρόσωπό του και άφηνε να δούμε μόνο τις Αποφάσεις του...

Ο κ. Φυσικός, μετά τη δίκη, πέρασε πραγματικά δύσκολες ώρες. "Η Ύλη δεν είχε δικαίωμα να αυτενεργεί! Ειδάλως Νομος δεν υπάρχει!" Αυτή η σκέψη των στοίχειωνε και δεν τον άφηνε να κλείσει μάτι. Ξενυχτισμένος, βγήκε στο μπαλκόνι του σπιτιού του για ένα τσιγάρο και τότε, αντικρίζοντας τον Ήλιο να ανατέλλει, αναφώνησε: ΕΥΡΗΚΑ! Μια νέα υπόθεση εργασίας είχε γεννηθεί στο μυαλό του και τις επόμενες ώρες επισκέφτηκε τα Οικονομικά Αρχεία του Κράτους για μια εξονυχιστική μελέτη των λογιστικών βιβλίων της "Ανθρωπότητας ΑΕ" που φυλάσσονταν για ιστορικούς λόγους όπως και κάθε τεκμήριο όλων των επιχειρήσεων που δεν υπήρχαν πια. Δεν χρειάστηκε και πολύ για να ανακαλύψει ότι η Ύλη είχε πράγματι εκτελέσει αμέσως την εντολή του Διευθύνοντος Συμβούλου. Είχε πουλήσει ΑΜΕΣΩΣ τις μετοχές της "Συνείδησης ΑΕ". Δυστυχώς, όμως, για την ίδια και την "Ανθρωπότητα ΑΕ", την επόμενη ακριβώς μέρα είχε αγοράσει και πάλι εφαρμόζοντας κατά γράμμα τον Κώδικα Διαχείρισης Διαθεσίμων της εταιρείας που αξίωνε μια ορισμένη χρηματιστηριακή τακτική όταν ένας τίτλος που είχε πωληθεί σε υψηλή τιμή εμφάνιζε "νευρικότητα" και ακολουθούσε πτώση που αξιολογούνταν ως συμφέρουσα από ένα ειδικό πρόγραμμα χρηματοπιστωτικής στρατηγικής που χρησιμοποιούσε η εταιρεία και στηρίζονταν στη θεωρία της στατιστικής αιτιότητας, το μεγάλο νεανικό έργο του κ. Φυσικού! 

Η υπόθεση του κ. Φυσικού στο φώς του Ανατέλλοντος Ηλίου είχε επαληθευθεί: Ναι η Ύλη ακολούθησε κατά γράμμα, όπως είχε προβλέψει. Τότε, όμως, θα έπρεπε να κηρυχθεί αθώα. Διότι η τελική πτώχευση ήταν αποτέλεσμα της άγνοιας, από μέρους του Διευθύνοντος Συμβούλου, της αγοράς των ίδιων μετοχών που επακολούθησε. "Όχι!" Ξέφυγε μια κραυγή από το στόμα του κ. Φυσικού που ξάφνιασε όλους τους θαμώνες ομοτέχνους του στο αναγνωστήριο των Οικονομικών Αρχείων του Κράτους. "Όχι" είπε ξανά από μέσα του  ρίχνοντας μια κλεφτή ματιά γύρω του. "Η Ύλη είχε στείλει έγγραφο αίτημα ζητώντας προθεσμία και ελάχιστη τιμή πώλησης από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο". Εκείνος, γνωρίζοντας ως engineer που είναι τη θεωρία της στατιστικής αιτιότητας και έχοντας επίγνωση των ρυθμίσεων του Κώδικα Διαχείρισης Διαθεσίμων που ο ίδιος είχε διαμορφώσει, όφειλε να καταλάβει ότι το έγγραφο ερώτημα της Ύλης αναφέρονταν στη διευκρίνηση των παραμέτρων του Σεναρίου Διαδοχικών Αγοραπωλησιών το οποίο ενεργοποιείται όταν η εντολή πώλησης ή αγοράς δοθεί σε προστακτική ενεστώτα ("ΠΟΥΛΑ") σε αντίθεση με την απλή εντολή που διατυπώνεται σε προστακτική αορίστου ("ΠΟΥΛΗΣΕ"). Η χρήση ενεστώτα δίνει εξακολουθητική σημασία στην εντολή ενώ η χρήση αορίστου δίνει στιγμιαία σημασία (μία φορά). Η διάκριση γίνεται σαφέστερη στις φράσεις "ΑΓΟΡΑΖΕ" και "ΑΓΟΡΑΣΕ". Η Ύλη, λοιπόν, ακολουθώντας πιστά τον Κώδικα Διαχείρισης Διαθεσίμων, ζήτησε τις απαραίτητες παραμέτρους (ελάχιστη τιμή ή προθεσμία) για το βήμα τερματισμού του Σεναρίου Διαδοχικών Αγοραπωλησιών.

Η μετέπειτα πορεία της μετοχής δικαίωνε πλήρως τη συμπεριφορά της Ύλης, σύμφωνα με τη θεωρία του κ. Φυσικού και των νέων δεδομένων που μόλις είχε συλλέξει από τα πολύτιμα, όπως πάντα, Οικονομικά Αρχεία του Κράτους. Ο κ. Διευθυντής, είχε ξεχάσει, άνθρωπος ήταν κι αυτός, ότι δεν είχαν δοθεί οι ζητηθείσες παράμετροι και, το χειρότερο, δεν είχε ζητήσει να μάθει αν είχε ακολουθήσει κατάσταση "αγοράς και εγκλωβισμού". Ίσως μάλιστα να είχε και την εντύπωση ότι η εντολή που είχε δώσει ήταν "ΠΟΥΛΗΣΕ" οπότε σκοπίμως να αγνόησε το έγγραφο αίτημα της Ύλης δεδομένου ότι στο Σενάριο Κατ' Εξαίρεση Επαναγοράς" που ακολουθεί την εκτέλεση μιας εντολής "ΠΟΥΛΗΣΕ" εφόσον ο χειριστής κρίνει ότι η πορεία της μετοχής θα μπορούσε να είναι συμφέρουσα για νέα αγορά. Αυτός ο κανόνας είχε μπει στην 32η Αναθεώρηση του Κώδικα Οικονομικής Διαχείρισης ως πειραματική εφαρμογή της μεθόδου Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας προκείμενου διερευνηθεί κατά πόσο μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της επιχείρησης με τη μετρήσιμη αύξηση της αίσθησης ευθύνης των χειριστών χαρτοφυλακίου προκειμένου στη συνέχεια να επιλεγούν με αντικειμενικά κριτήρια, ως εργαζόμενοι για την Σχολή Τεχνοεπιστημόνων που τροφοδοτεί με ανώτατα στελέχη τις επιχειρήσεις. 

Επομένως, όχι μόνο η Ύλη συμπεριφέρθηκε ως πραγματικός αξιόπιστος εργαζόμενος ακολουθώντας την "υποχρέωση πίστης" αλλά και με το έγγραφο αίτημά της. Το αίτημα θα μπορούσε να διατυπωθεί και προφορικά, αλλά η έντυπη μορφή αποτελεί τεκμήριο αυξημένης βαθμολογίας στο σύστημα μέτρησης της "διαφορικής ευθύνης" που είχαν ενταχθεί όλοι οι χειριστές της μονάδας της στα πλαίσια της πειραματικής αξιολόγησης της μεθόδου Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας. Με απλά λόγια, η Ύλη, πέραν όλων των άλλων. έδειχνε και την πρόθεσή της να εξελιχθεί σε ανώτερο στέλεχος δεδομένου ότι, τα αριθμητικά δεδομένα που είχε στη διάθεση την ημερομηνία που απέστειλε το έγγραφο αίτημα και υπάρχουν όλα καταγεγραμένα στα αρχεία, αποδεικνύουν ότι ο δείκτης διαφορικής ευθύνης της θα σημείωνε μια σημαντική αύξηση. 

Το πρόβλημα, τελικά, δεν ήταν ότι ο Διεθύνων Σύμβουλος μπερδεύτηκε ή ξεχάστηκε. Αυτό ήταν αναμενόμενο σύμφωνα με τη θεωρία της στατιστικής αιτιότητας. Το πρόβλημα, αν μπορούμε να το πούμε πρόβλημα, είχε να κάνει με την έλλειψη ενός βήματος Συναγερμού, που θα πυροδοτούσε μια διαδικασία υπενθύμισης προς το Διεθύνοντα Σύμβουλο για την ανάγκη ανταποκρίσεως στο αναπάντητο αίτημα της Ύλης  και θα έσωζε την κατάσταση. Φαίνεται, συμπέρανε ο κ, Φυσικός μετά από κάποιους πρόχειρους υπολογισμούς, ότι το χρονικό κατώφλι πυροδότησης αυτού του Συναγερμού σε σχέση με το χρόνο δημοσιοποίησης της (προγραμματισμένης) μοιραίας ανακοίνωσης, να φράσσεται από τον μέγιστο χρόνο μετάβασης από το χώρο όπου έλαβε χώρα η Γενική Συνέλευση των Μετόχων και το γραφείο όπου εργάζονταν η Ύλη. Ο  Προσωπάρχης υπενθύμισε στον Διευθύνοντα Σύμβουλο την παράλειψή του λειτουργώντας ως έναυσμα για την ενεργοποίησης κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Ο Διευθύνων Σύμβουλος έκανε το αναμενόμενο σύμφωνα με την εκπαίδευση και τη γνώση του: Έδωσε αμέσως την πλήρη εντολή άμεσης πώλησης προσδιορίζοντας επακριβώς την χρονική της παράμετρο αποφεύγοντας οποιαδήποτε μνεία ελάχιστης τιμής πώλησης που θα μπορούσε να καταστήσει την εντολή του ανεκτέλεστη: "ΠΕΣ ΤΗΣ ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΕΙ ΑΜΕΣΩΣ". Δυστυχώς το κανάλι μετάδοσης της εντολής (ο προσωπάρχης) δεν λειτούργησε λόγω αστοχίας... Αυτή την αστοχία όφειλε να εντοπίζει ειδική διεργασία της υπό πειραματική εφαρμογή μεθόδου Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας, ενεργοποιώντας τον αναγκαίο Συναγερμό. Ένα μικρό μειδίαμα σχηματίστηκε στο πρόσωπο του κ. Φυσικού καθώς η σκέψη του στάθηκε σε αυτή τη λέξη.

Με βάση αυτά τα νέα δεδομένα, τα πράγματα άλλαζαν. Έμεναν πλέον τα τελειώς καθορισμένα βήματα που έπρεπε να ακολουθηθούν: Θα έπρεπε άμεσα να δοθούν οδηγίες στη συντακτική ομάδα του εγχειριδίου της μεθοδολογίας για τις αναγκαίες αναθεωρήσεις. Παράλληλα, τα νέα στοιχεία θα γνωστοποιούνταν με ένα τεκμηριωμένο υπόμνημα προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες αναψηλάφησης της υποθέσεως και να κριθεί εκ νεόυ η υπόθεση. Και φυσικά, να γίνει και η σχετική δημοσίευση στο επικείμενο εθνικό συνέδριο τεχνοεπιστημόνων, την κορυφαία εκδήλωση της τεχνοεπιστημονικής κοινότητας, όπου θα προτείνονταν οι αναγκαίες αναπροσαρμογές κάποιων παραμέτρων της θεωρίας, η νέα τιμή των οποίων θα προέκυπτε μετά από λεπτομερέστερη επιμέτρηση του άνω φράγματος στην τιμή του κατωφλίου Συναγερμού. Ήταν πραγματικά κρίμα που ένα πραγματικά απροσδόκητο γεγονός, το αυτοκινητιστικό ατύχημα του κ. Προσωπάρχη, οδήγησε το όλο Σύστημα σε κατάταρρευση τη στιγμή που όλα φαίνεται να είχαν λειτουργήσει ρολόι! Και αυτό όμως, είναι κάτι που είχε σκοπό να το αναθέσει σε ένα νέο διδακτορικό φοιτητή του ο οποίος μελετούσε εφαρμογές της στατιστικής αιτιότητας στο τομέα των συγκοινωνιών και ήταν σίγουρος ότι θα μπορούσε να το αξιοποιήσει κατάλληλα για τη σχεδίαση ενός νέου συστήματος πρόληψης οδικών ατυχημάτων που θα αύξανε σημαντικά το παράθυρο ασφαλούς εκτίμησης σύγκρουσης οχημάτων δεδομένης της έναρξης μελέτης του πολύ σημαντικού έργου καταγραφής οδικής δραστηριότητας. Ποιος ξέρει; Ίσως κατάφερνε να πετύχει και μια σημαντική χρηματοδότηση στα πλαίσια του έργου αυτού αν κατάφερνε ήδη από το στάδιο της προμελέτης που βρίσκονταν στην τελική της φάση να παρουσιάσει μια αξιόπιστη πρόταση που να συνδέεει την ατυχηματικότητα με την πορεία των χρηματιστηριακών δεικτών, κάτι που, έτσι όπως το σκέφτοναν αυτή τη στιγμή, θα έπρεπε να θεωρηθεί αυτονόητο!

Πέμπτη 14 Μαΐου 2020

... και μόνο για τη λευτεριά τα άρματα να βγάνεις...

Μοιράζομαι μαζί σας μερικές καταπληκτικές μαντινάδες του καλού φίλου μαντιναδολόγου Θεόφιλου Χριστουλάκη:

Γιε μου δεν η βρήκα χρυσό και λύρες να σ' αφήσω,
ούτε αμπέλια διστυλα με τα κελάρια οπίσω.

Μηδέ μαδάρες με οζά, ούτε ελιες τσουνάτες,
ούτε φάμεγιους για δουλειά και δυνατούς εργάτες.

Δεν έχω μηδε κατοικιές, ούτε περβολια ορίζω,
μηδέ μουλάρια αγκριγιά, έχω να κουλαντριζω.

Το μόνο που εκαταφερα, σε τούτη νε τη ζήση,
στο κούτελο μου οποίος στραφεί να τον-ε-καθρεφτίσει.

Γιαυτο και γω κληρονομιά οξω από τσι ευκές μου,
σου 'φήνω δώρο ακριβό να χεις τσι ορμινιες μου:

Μη-γ-κάμεις φίλο στο κρασί κι εχθρό με μια κουβέντα,
στ' αλλού τον πόνο μη γελας, τον εδικό σου γλέντα.

Να μη ζηλεύεις τα λεφτά κι άδικο να μη κάνεις
και μόνο για τη λευτεριά τα άρματα να βγάνεις...

Κυριακή 22 Μαρτίου 2020

Για εκείνους που δεν θα τους χειροκροτήσει κανείς...


Ετούτες τις μέρες ο λαός μας δοκιμάζεται και εκφράζει την ευγνομωσύνη του στους υγειονομικούς μας που δίνουν έναν υπεράνθρωπο αγώνα να κρατήσουν ζωντανό ένα Σύστημα Υγείας που έχει δεχθεί απανωτά πλήγματα τα τελευταία 10 χρόνια... Ευγνωμοσύνη εκφράζει και στους εργαζόμενους που κρατούν ανοικτά φαρμακεία και καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης.

Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι για τους οποίους λίγοι μιλούν και ακόμη λιγότεροι γνωρίζουν τις συνθήκες υπό τις οποίες προσπαθούν να κρατήσουν σε λειτουργία κρίσιμα ψηφιακά συστήματα, απαραίτητα για να σταθεί η κοινωνία όρθια και να λειτουργήσουν καίριες υποδομές. Μιλώ για τους Πληροφορικούς που εργάζονται στις Τηλεπικοινωνίες, τα Μέσα Ενημέρωσης, τα Σχολεία αλλά και στους λειτουργούντες οργανισμούς και επιχειρήσεις για να υποστηρίζουν τις ψηφιακές τους υποδομές.

Εδώ και χρόνια, η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, με σθένος και επιμονή αναδεικνύει ζητήματα που σχετίζονται με την ανάγκη υποστήριξης των Πληροφορικών και αναγνώριση του κοινωνικού τους ρόλου. Αναδεικνύει την κατεπείγουσα ανάγκη για ουσιασική Πληροφορική Παιδεία για όλους, ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα Πληροφορικά Αγαθά. Αναδεικνύει επίσης την ανάγκη να αναπτύξει η χώρα μας την Πληροφορική Παραγωγή αξιοποιώντας το ευάριθμο επιστημονικό δυναμικό της το οποίο τα τελευταία χρόνια μεταναστεύει μαζικά λόγω έλειψης θέσεων εργασίας ανάλογης ειδίκευσης. Αναδεικνύει, τέλος, ζητήματα που αφορούν τον Πληροφορικό Εκσυγχονισμό της χώρας μας καθώς και την ασφαλή και αδιάλειπτη λειτουργία των ψηφιακών υποδομών της χώρας πολλές από τις οποίες είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν κίνδυνο κατάρρευσης λόγω λανθασμένων πολιτικών αποφάσεων που ελήφθησαν στο παρελθόν. Ή άκομη και ασύμμετρες επιθέσεις από εκείνους που θα δουν ως ευκαιρία την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί για να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα, όπως ήδη επιχειρούν να κάνουν στον Έβρο τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.

Εκ των πραγμάτων οι Έλληνες Πληροφορικοί αναδεικνύονται σε αφανείς ήρωες και ήδη δίνουν μάχη με το χρόνο και με ελλιπεις υποδομές για να μπορέσει να λειτουργήσει το Κράτος και πολλοί οργανισμοί που είναι κρίσιμοι για να μπορέσουν να βγούμε από την υγειονομική κρίση με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες σε ανθρώπινες ζώες. Γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι δεν αποζητούν κανένα χειρόκροτημα, ούτε καμία επιπλέον οικονομική απολαβή τώρα ή όταν παρέλθει η κρίση. Αυτό που ζητούν είναι να εισακουστούν οι προτάσεις τους και να προχωρήσει άμεσα η Ελληνική Πολιτεία αλλά και η Ελληνική Κοινωνία σε ένα ριζικό ψηφιακό μετασχηματισμό σε όλο το απαιτούμενο εύρος και βάθος ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει ανάλογες ή και μεγαλύτερες προκλήσεις τα επόμενα χρόνια. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα γίνουν πράξη όσα προτείνει η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας εδώ και χρόνια για το καλό της πατρίδας μας και του λαού μας!



Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2020

Τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και η γενικότερη κοινωνική κατάσταση: Ο λόγος στον Κορνήλιο Καστοριάδη...

Μεγάλη συζήτηση γίνεται τις τελευταίες μέρες για ορσμένα φαινόμενα νεανικής βίας και των "μέτρων" που μελετά το Υπουργείο Παιδείας για την αντιμετώπισή τους. Δεν θα ασχοληθώ καθόλου με τις ενδεχόμενες πολιτικές σκοπιμότητες μια τέτοιας συζήτησης γιατί θεωρώ ότι εύκολα μπορεί να τις κατανοήσει ο σύγχρονος Έλληνας έχοντας ζήσει στο πετσί του την εμπειρία από άλλες πρόσφατες περιπτώσεις πολιτικής και κοινωνικής μηχανικής (social engineering / political engineering) στη χώρα μας. Αυτές οι μεθοδολογίες, βεβαίως, τροφοδοτούνται και καθίστανται ιδιαίτερα ελκυστικές σε κάθε εξουσία και από τις δυνατότητες που παρέχουν τα νέα μέσα (ψηφιακές τεχνολογίες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λ.π.).

Θα εστιάσω στις κοινωνικές προϋποθέσεις των φαινομένων νεανικής βίας και κατά πόσο θα μπορούσε το σχολείο να λειτουργήσει ως κυματοθραύστης των ευρύτερων φαινομένων ανομίας και πλήρους αποενοχοποίησης της βίας που βλέπουμε να εκτυλίσονται τις τελευταίες δεκαετίες στις διεθνείς σχέσεις αλλά και στην ίδια τη λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών. Και κάτι χειρότερο: Στην προβολή της ανομίας και της βίας ως θεμιτού, αν όχι και επιθυμητού τρόπου της επίλυσης των αντιφάσεων/συγκρούσεων που συνεπάγεται η κοινωνική συμβίωση μέσα από το σύγχρονο πολιτισμό (οπτικοακουστικές παραγωγές, ηλεκτρονικά παιχνίδια, τηλεόραση).

Σε μια συνέντευξη που είχε δώσει ο Κορνήλιος Καστοριάδης (https://youtu.be/I1ouePjBA1w) είχε περιγράψει τη σχέση εκπαίδευσης και γενικότερης κοινωνικής κατάστασης ως εξής:
"Θα έλεγα πρώτα πρώτα ότι δεν μπορούμε να χωρίσουμε την εκπαίδευση από τη συνολική κοινωνική κατάσταση.  Ο μακαρίτης και καημένος ο Πλάτων έλεγε ήδη ότι ακόμη και οι τοίχοι της πόλης εκπαιδεύουν τους ανθρώπους. Και νομίζω ότι αυτό είναι μια τρομερά σημαντική και βαριά αλήθεια.  Η εκπαίδευση ενός ανθρώπου, η παιδεία ενός ανθρώπου, αρχίζει από την ηλικία μηδέν και φτάνει ως την ηλικία ωμέγα, δηλαδή ως τη στιγμή που θα πεθάνει. Συνεχώς διαμορφώνεται αυτός ο άνθρωπος.  Διαμορφώνεται από τι; Διαμορφώνεται από όλα όσα προσλαμβάνει, από όλα όσα είναι γύρω του. 
Λοιπόν, τι διαμόρφωση υφίστατο ένας αρχαίος Αθηναίος περπατώντας, βλέποντας την Ακρόπολη, την Αγορά, τη Στοά κ.λ.π. κ.λ.π. και τι διαμόρφωση υφίσταται ένας σημερινός Αθηναίος ζώντας μέσα σε αυτό το φρικτό τερατούργημα που λέγεται σήμερα Αθήνα και που έγινε τερατούργημα μέσα σε 40 χρόνια δυνάμει όλων των μεγαλοφυών πολιτικών μας, δεν είναι έτσι; Ή, τι διαμόρφωση υφίστατο ένας αρχαίος Αθηναίος βλέποντας ταγωδίες στο Θέατρο του Διονύσου και τι διαμόρφωση υφίσταται σήμερα ένας άνθρωπος βλέποντας τις διαφημίσεις της τηλεόρασης;
Για να υπάρξει πραγματική εκπαίδευση με την αυστηρή έννοια του όρου υπάρχει μια βασική προϋπόθεση: είναι ότι αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται αντικείμενο επένδυσης και πάθους και από τους εκπαιδευτές και από τους εκπαιδευόμενους. Και για να τα πω καθαρά αν δεν υπάρχει έρωτας μες την εκπαίδευση δεν υπάρχει εκπαίδευση. Εάν κάποιος μαθαίνει κάτι μέσα στο σχολείο είναι διότι διαδοχικά τουλάχιστον ένα καθηγητή σε κάποια τάξη, και στο πανεπιστήμιο ακόμα, τον ερωτεύεται και τον ερωτεύεται διότι βλέπει ότι ο ίδιος ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με αυτό που διδάσκει.
Λοιπόν, για να τα πω επίσης καθαρά και για να γίνω πλήρως απεχθής σε αυτούς που με ακούνε, σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις επαγγελματικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα χαρτί, και τα παιδιά ασχολούνται με ο,τιδήποτε άλλο εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουνε. Λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εκπαίδευση.
Στη Γαλλία αλλάζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα κάθε ένα χρόνο, και το σύστημα κ.λ.π. κ.λ.π. Κάθε Υπουργός της Παιδείας αλλάζει και κάθε χρόνο πάει και χειρότερα το πράμα. Γιατί; Διότι δεν μπορούν να αλλάξουν ούτε καν είναι ικανοί να σκεφτούν πού είναι το πραγματικό πρόβλημα. Το πραγματικό πρόβλημα είναι αυτός ό έρωτας των παιδιών γι αυτόν που τους διδάσκει και γι' αυτά τα οποία διδάσκει. Του διδάσκοντος για τα παιδιά και γι' αυτά τα οποία διδάσκει ο ίδιος και της οικογένειας η οποία επενδύει για όλα αυτά τα πράγματα. 
Για να υπάρξουν όλα αυτά πρέπει να υπάρξει μια άλλη στάση απέναντι στη ζωή και στη γνώση και όχι απλώς η στάση ότι πηγαίνουμε στο σχολείο για να πάρουμε το καλύτερο δυνατό χαρτί που θα κάνει μετά να έχουμε το καλύτερο δυνατό επάγγελμα ή να βγάλουμε τα περισσότερα δυνατά λεφτά. Όσο υπάρχει αυτή η νοοτροπία θα υπάρχει μια συνεχής χειροτέρευση, όπως τη βλέπουμε και σε χώρες όχι σαν την Ελλάδα αλλά και σε μια χώρα όπως η Γαλλία που έχει τεράστια ισχυρές δομές παραδοσιακές από δέκα αιώνες και ιδίως στο θέμα της εκπαίδευσης όπου βλέπει κανείς τη συνεχή φθορά των λυκείων, δηλαδή των γυμνασίων εκεί πέρα, και των εκπαιδευτικών και των μαθημάτων που διδάσκονται και των παιδιών και των οικογενειών. Και αυτό είναι όλο το κοινωνικοϊστορικό ρεύμα."
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω διαπιστώσεων, οφείλουμε να είμαστε απολύτως απαισιόδοξοι σε επίπεδο γενικής πολιτικής ή, αν το προτιμάτε, γενικής κοινωνικής κατάστασης, όπως αναφέρει ο Κορνήλιος Καστοριάδης χαρακτηρίζοντας το φαύλο κύκλο της εκπαιδευτικής κατάρρευσης ως "κοινωνικοϊστορικό ρεύμα". Ωστόσο, ακριβώς μέσα από την ίδια λογική και την επισήμανση της σημασίας, έστω και με τη μορφή εξαιρέσεων, της ύπαρξης εκπαιδευτικών που είναι πραγματικά ερωτευμένοι με τα παιδιά και την παιδεία, για να μεταλαμπαδεύσουν στους νέους τον έρωτα για γνώση, δικαιούμαστε να αισιοδόξουμε: Όσο υπάρχουν τέτοιες εξαιρέσεις πάντα θα υπάρχει το ενδεχομένο κάποια παιδιά να βγουν από το φαύλο κύκλο. Και ίσως να μην είναι τόσο λίγα όσο νομίζει κανείς...

Προσωπικά γνωρίζω πολλά τέτοια παιδιά που τα συναντώ στο Πανεπιστήμιο όπου εργάζομαι. Και είναι πραγματικά ελπιδοφόρο να τα βλέπει κανείς να ανθούν σαν λουλούδια μέσα στην εκπαιδευτική έρημο που έχει, δυστυχώς, κυριεύσει τις σύγχρονες κοινωνικές και τη δική μας. Είναι δείγμα ότι αυτοί οι εκπαιδευτικοί στους οποίους αναφέρεται ο Καστοριάδης, υπάρχουν ακόμη και συντηρούν λίγες μεν, πολύτιμες δε, οάσεις μέσα στην έρημο!

Από την άλλη, κι εμείς ως εκπαιδευτικοί, οφείλουμε, αν πραγματικά βλέπουμε το ρόλο μας ως λειτουργών και όχι ως "επαγγελματιών" να ακολουθήσουμε το δρόμο που περιγράφει ο Καστοριάδης: να αγαπήσουμε πραγματικά το αντικείμενο που διδάσκουμε, όποιο κι αν είναι αυτό, και να μεταδώσουμε αυτή την αγάπη στους μαθητές μας. Κι αν είμαστε, ίσως, γονείς, να εντοπίσουμε τέτοιους εκπαιδευτικούς και να ενισχύσουμε το έργο τους όπως μπορούμε.

Μια τέτοια προσέγγιση, από τα κάτω προς τα πάνω, είναι νομίζω η λύση όχι μόνο στα φαινόμενα της νεανικής βίας αλλά και στις άλλες παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Όσον αφορά τους πολιτικούς μας, δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια σύσταση που θα μπορούσα να τους δώσω. Ίσως να ερωτευτούν το λαό που εκπροσωπούν και να μην τον βλέπουν μόνο ως όχλο ψηφοφόρων τον οποίο πρέπει να ποδηγετήσουν για την επανεκλογή τους;

Θα κλείσω με μια στατιστική επισήμανση προσπαθώντας να προλάβω εύλογες αντιρρήσεις στην προσέγγιση που προτείνω: Θεωρώντας ότι μόνο το 2-3% των εκπαιδευτικών έχουν την ποιότητα που ζητά ο Καστοριάδης και υποθέτωντας ότι ένα μέσος μαθητής θα συναντηθεί με 60 εκπαιδευτικούς από το νηπιαγωγείο μέχρι τη Γ΄ Λυκείου κατά μέσο όρο (συνυπολογίζω και τους εκτός σχολείου εκπαιδευτικούς σε φροντιστήρια κ.λ.π.), η πιθανότητας να έχει τουλάχιστον μία φορά την εμπειρία μια εκπαιδευτικής όασης είναι 70-84%! Αν καταφέρουμε, μέσα από την προσωπική μας αυτοβελτίωση εμείς οι εκπαιδευτικοί να ανεβάσουμε αυτό το ποσοστό στο 5% τότε η πιθανότητα αυξάνεται σε 95.5%! Κι αν το πάμε, μέσα από κατάλληλη ενθάρρυνση και των συναδέλφων μας, στο 10%, τότε η πιθανότητα γίνεται σχεδόν βεβαιότητα: 99.83% Ας αναλογιστούμε, λοιπόν, τις ευθύνες μας αλλά και τις δυνατότητές μας και ας πράξουμε ανάλογα!

Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2020

Πανταχού παρούσα Νοημοσύνη - οι Λόγοι των Όντων

Η Πληροφορική είναι τα Νέα Μαθηματικά, αναμφίβολα. Και μάλιστα, με την αρχαιοελληνική ετυμολογία της λέξης που παράγεται από το ρήμα "μανθάνω", ομόρριζη του "μαθητής". Δεν είναι, δε, τυχαίο ότι ο σύγχρονος υπολογιστής σχεδιάστηκε από τους σκαπανείς των προσωπικών υπολογιστών ως μια "μηχανή για να μαθαίνει κανείς" (https://learn.media.mit.edu/lcl/resources/readings/childrens-machine.pdf). 

Σε πλήρη αρμονία με την ανωτέρω προσέγγιση, η θεωρητική σύλληψη και πρώτη υλοποίηση ψηφιακών υπολογιστών συνδέθηκε, από τον ίδιο το δημιουργό της Επιστήμης μας, με την ικανότητα μίμησης (άρα και μάθησης) της ανθρώπινης νοημοσύνης (https://www.csee.umbc.edu/courses/471/papers/turing.pdf).

Θα πρότεινα να μελετηθούν επισταμένα αμφότερα τα παραπάνω κείμενα. Ιδίως, δε, το δεύτερο. Διότι απαντά, νηφάλια και τεκμηριωμένα, τόσο στον ενθουσιασμό κάποιων περί των πιθανών εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (και ειδικότερα του λεγόμενου Deep Learning) καθώς και της εφικτότητας του στόχου δημιουργίας Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης, όσο και στον φόβο κάποιων άλλων για τις ενδεχόμενες συνέπειες που θα έχει η άκριτη χρήση αυτών των τεχνικών, οικονομικές και κοινωνικές...

Ο Alan Turing, αν ορθώς τον διαβάζω, δεν παρασύρεται από συναισθηματισμούς, όπως οι ενθουσιώδεις αφενός και οι τρομοκρατημένοι αφετέρου φιλόσοφοι και φιλοσοφούντες περί την Τεχνητή Νοημοσύνη στις μέρες μας. Ακολουθώντας πιστά τους κανόνες συλλογισμού του Ορθού Λόγου τεκμηριώνει γιατί δεν είναι η νοημοσύνη αυτό που διακρίνει τον Άνθρωπο από τους άλλους ζωντανούς οργανισμούς. Ούτε καν την έμβια ύλη από το υλικό της υπόστρωμα. Γι' αυτό και, χωρίς ενδοιασμούς, διατυπώνει την περίφημη "δοκιμασία" του (Turing Test) που μας επιτρέπει, έκτοτε, να διακρίνουμε τις νοήμονες από τις μη νοήμονες οντότητες (φυσικές ή τεχνητές).

Ιδιαίτερη αξία, νομίζω, έχει ο τρόπος με τον οποίο αντικρούει το "θεολογικό επιχείρημα" περί της μη δυνατότητας ύπαρξης σκεπτόμενων μηχανών. Ιδού μια πρόχειρη μετάφραση για όσους ενδιαφέρονται να τον μελετήσουν στη γλώσσα μας καθώς έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος σκέψης του Turing και πιστοποιεί ότι εκτός από μεγάλος Μαθηματικός και Πρώτος Πληροφορικός, ο θεμελιωτής της Eπιστήμης μας θα μπορούσε να θεωρηθεί και Ορθόδοξος, πραγματικά, Θεολόγος... Γράφει:

Το [θεολογικό] επιχείρημα: 

Η σκέψη είναι συνάρτηση της αθάνατης ψυχής του ανθρώπου. Ο Θεός έχει δώσει μια αθάνατη ψυχή σε όλους άντρα και γυναίκα, και σε κανένα άλλο ζώο ή σε μηχανές. Ως εκ τούτου, κανένα ζώο ή  μηχανή δεν μπορεί να σκεφτεί. 

Η αντίκρουση: 

Δεν μπορώ να δεχτώ κανένα μέρος αυτού, αλλά θα προσπαθήσω να απαντήσω με θεολογικούς όρους. Θα θεωρούσα το επιχείρημα πειστικότερο εάν τα ζώα θεωρούνταν όπως και ο άνθρωπος, γιατί υπάρχει πολύ μεγαλύτερη διαφορά, κατά τη γνώμη μου, ανάμεσα στους ζωντανούς οργανισμούς και την άβια ύλη από ό,τι υπάρχει μεταξύ του ανθρώπου και των άλλων ζώων. Ο αυθαίρετος χαρακτήρας της “ορθόδοξης” άποψης γίνεται σαφέστερος εάν εξετάσουμε πώς μπορεί αυτή να διατυπωθεί από ένα μέλος μιας άλλης θρησκευτικής κοινότητας. Πώς αντιλαμβάνονται οι Χριστιανοί την άποψη των Μουσουλμάνων ότι οι γυναίκες δεν έχουν ψυχές; Αλλά ας αφήσουμε αυτό το σημείο στην άκρη και να επιστρέψουμε στο κύριο επιχείρημα. Νομίζω ότι η το επιχείρημα που αναφέρθηκε παραπάνω συνεπάγεται σοβαρό περιορισμό της παντοδυναμίας του Παντοδύναμου. Είναι παραδεκτό ότι υπάρχουν ορισμένα πράγματα που δεν μπορεί να κάνει όπως να κάνει το αριθμό ένα (1) ίσο με τον αριθμό 2 (δύο), αλλά δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι έχει την ελευθερία να προσδώσει μια ψυχή σε έναν ελέφαντα αν Αυτός θωρήσει ότι έτσι πρέπει να γίνει; Μπορούμε να περιμένουμε ότι αρκεί να ασκήσει αυτή τη δύναμη με μία μετάλλαξη η οποία θα δημιουργούσε έναν ελέφαντα με  κατάλληλα βελτιωμένο εγκέφαλο για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες αυτού του είδους. Ένα επιχείρημα ακριβώς ανάλογης μορφής μπορεί να διατυπωθεί και για την περίπτωση των μηχανών. Μπορεί να φαίνεται διαφορετικό, επειδή είναι πιο δύσκολο να το "καταπιούμε". Αλλά αυτό πραγματικά σημαίνει μόνο ότι πιστεύουμε ότι θα ήταν λιγότερο πιθανό ότι θα θεωρούσε τις συνθήκες κατάλληλες για την παροχή ψυχής, στην περίπτωση των μηχανών. Οι εν λόγω συνθήκες συζητούνται στην υπόλοιπη εργασία. Στην προσπάθεια κατασκευής τέτοιων μηχανών δεν πρέπει να θεωρούμε, ανακριβώς, ότι σφετεριζόμαστε τη δύναμή Του για τη δημιουργία ψυχών, όχι περισσότερο από ό, τι συμβαίνει στην περίπτωση της γέννησης παιδιών: μάλλον είμαστε, σε κάθε περίπτωση, όργανα της δικής Του Θέλησης να παράσχουμε χώρο φιλοξενίας για τις ψυχές που Εκείνος δημιουργεί. 

Ωστόσο, αυτό είναι απλώς αβάσιμος προβληματισμός. Δεν είμαι πολύ εντυπωσιασμένος με τις θεολογικές αντιρρήσεις, όποιες κι αν είναι αυτές, που μπορούν να υποστηρίξουν το θεολογικό επιχείρημα (εναντίον του ενδεχομένου να σκέφτονται οι μηχανές). Τέτοιες αντιρρήσεις έχουν διατυπωθεί συχνά στο παρελθόν και δεν ήταν ικανοποιητικές. Την εποχή του Γαλιλαίου υποστηρίχτηκε ότι τα κείμενα, «καὶ ἔστη ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη ἐν στάσειἕως ἠμύνατο ὁ Θεὸς τοὺς ἐχθροὺς αὐτῶνκαὶ ἔστη ὁ ἥλιος κατὰ μέσον τοῦ οὐρανοῦοὐ προεπορεύετο εἰς δυσμὰς εἰς τέλος ἡμέρας μιᾶς» (Ιησούς Ναυή, 10, 13) και «ὁ θεμελιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφάλειαν αὐτῆςοὐ κλιθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος» (Ψαλμοί, 103, 5) επαρκούσαν για την διάψευση της Κοπερνικιανής θεωρίας. 

Με τις σύγχρονες γνώσεις μας το επιχείρημα φαίνεται μάταιο. Όταν η γνώση αυτή δεν ήταν διαθέσιμη, έκανε αρκετά διαφορετική εντύπωση. 


Ακόμη και με στοιχειώδεις γνώσεις Ορθόδοξης Θεολογίας μπορεί κανείς να δει σε αυτό το απόσπασμα ότι ο Turing είχε σαφώς κατανοήσει ότι αυτό που ονομάζουμε νοημοσύνη υπάρχει (ή μπορεί να υπάρξει) τόσο στη βιόσφαιρα συνολικά όσο και στο υλικό υπόστρωμα του κόσμου μας. Όχι μόνο στον άνθρωπο! Κατανοεί, δηλαδή, τη βαθύτερη σχέση όλων των Κτισμάτων με τον Δημιουργό που είναι ακριβώς η Νοημοσύνη. Ή, με άλλα λόγια και επιστρατεύοντας τον όρο από την καθ' υμάς Θεολογία, αυτό που συνέχει το Σύμπαν και αποκαλύπτει την ύπαρξη του Δημιουργού είναι οι Λόγοι των Όντων. Δείτε σχετικά στο: https://antifono.gr/logoi-ton-onton/. Αντιγράφω, για όσους δεν έχουν χρόνο να το διαβάσουν ολόκληρο, το παρακάτω συγκλονιστικό απόσπασμα (οι επισημάνσεις δικές μου) από κείμενο του Παύλου Κληματσάκη στο οποίο παρουσιάζει τις βασικές ιδέες του πονήματος του π. Νικόλαου Λουδοβίκου "Ευχαριστιακή Οντολογία":

Τί είναι οι λόγοι των όντων

Οι λόγοι των όντων είναι το άρρητο και υπερφυές θείο πυρ που ενυπάρχει στην ουσία των όντων [αυτό που προσδίδει στα όντα την ουσία τους], και το οποίο [ενυπάρχον] δεν είναι άλλο από τον Θεό Λόγο. (σελ. 85) Πρόκειται για άκτιστη, προσωπική και δημιουργική παρέμβαση του Θεού-Λόγου η οποία συνιστά τους λόγους των όντων. Όποιος γνωρίζει τους λόγους των όντων, μανθάνει «τις ο λόγος της καθ’ εκάστου ουσίας, φύσεως, είδους, σχήματος, συνθέσεως, δυνάμεως, ενεργείας, πάθους»...
... Ο Θεός διατελεί μεν κρυπτόμενος στους λόγους των όντων αλλά δια αυτών πιστοποιεί την ύπαρξή Του∙ αυτό αποτελεί για τους ευσεβείς την πιο πειστική απόδειξη περί Θεού. (σελ. 90) Ο Θεός είναι «αυτολογιότητα» και ως εκ τούτου ουσιοποιός και υπερούσιος οντότης. [είναι ίδιον του υπερουσίου να ποιεί ουσίες, ενούσια όντα] Ο Θεός είναι ποιητική αιτία πάσης ουσίας και δυνάμεως και ενεργείας. (σελ 91) Οι συγκεκριμένες λογικές δράσεις [δημιουργικές πράξεις] καθιστούν δυνατή και πραγματική την ουσία, τη φύση, το είδος, το σχήμα, τη σύνθεση, τη δύναμη την ενέργεια, το πάθος, αλλά και την ατομική σύσταση των όντων, έτι δε περαιτέρω και την προνοιακή και οικονομική σχέση του Θεού προς το καθ’ έκαστον ον.

Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2020

Πρόταση για τη διοργάνωση εκδηλώσεων με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 ετών από την ίδρυση της ΕΠΕ

Αν επιθυμείτε να συμμετέχετε κι εσείς, συμπληρώστε τα στοιχεία σας από εδώ: https://forms.gle/51FJHPfhHhu7NrdY6
Τι είναι αλήθεια η Πληροφορική; Μήπως είναι η Επιστήμη των Υπολογιστών (Computer Science) όπως την ονομάζουν οι Αγγλοσάξονες; Κι αν έτσι είναι, τι είναι Υπολογιστής; Πώς φέρνουμε την Πληροφορική κοντά στην Κοινωνία; Εφοδιάζοντας τον καθένα με "μηχανάκια" και μαθαίνοντας τον να "πατάει τα πλήκτρα"; Ή μήπως πάμε ένα βήμα "πίσω" και για να διδάξουμε (διδάσκω = δίδω άσκηση)  όλη την Κοινωνία πώς να προγραμματίζει τους υπολογιστές, όπως επιδιώκουν πρωτοβουλίες όπως η Ώρα και η Εβδομάδα του Κώδικα σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αντίστοιχα; 

Όλες αυτές οι προσέγγισεις είναι βάσιμες και σίγουρα ανταποκρίνονται σε κάποιες από τις όψεις της Επιστήμης μας. Ωστόσο, θεωρώ ότι υπάρχει μια όψη που παραμένει παραμελημένη... Ενώ θα έπρεπε να θεωρείται η σημαντικότερη! Μιλώ για τα θεμέλια της Επιστήμης μας, όπως τα διδαχθήκαμε στο μάθημα της Θεωρίας Υπολογισμού. Παρατηρήστε ότι παραμένουν τα ίδια από το 1936 οπότε και τα διατύπωσε ο Alan Turing. Και μάλλον θα μείνουν έτσι για πολλά χρόνια ακόμη αναδεικνύοντας ότι η τεχνολογία μπορεί να αλλάζει ραγδαία, οι βασικές, όμως, αρχές της Πληροφορικής, του Υπολογισμού, παραμένουν σταθερές από τότε που τις ανακαλύψαμε πριν από 85 χρόνια.

Παραμελημένα, όμως, δεν μένουν τα λογικά-θεωρητικά θεμέλια της Πληροφορικής. Παραμελημένοι παραμένουν και οι Πληροφορικοί στη χώρα μας. Αντί να αξιοποιηθούν οδηγούνται με διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς στην αναγκαστική μετανάστευση για καλύτερες συνθήκες εργασίας και σταδιοδρομίας. Μια χώρα που τρώει τα παιδιά της...

Ακριβώς για να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση ιδρύσαμε το 2000 την Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας - ΕΠΕ (https://www.epe.org.gr) Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την ίδρυσή της και θεωρώ ότι καθήκον όλων μας είναι να θέσουμε ως κεντρικό στόχο την ανάπτυξη και μετεξέλιξή της σε επίσημο επαγγελματικό φορέα του κλάδου με το μετασχηματισμό της σε ΝΠΔΔ εφόσον η Πολιτεία αρνείται πεισματικά, δεκαετίες, να ιδρύσει ένα Επιμελητήριο Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Η ΕΠΕ σαφώς και έχει έναν λόγο που έχει δυσανάλογη βαρύτητα σε σχέση με το πλήθος των μελών της. Ας στοχεύσουμε τη δεύτερη εικοσαετία μας να γίνουμε πολλές και πολλοί! Η πρώτη εικοσαετία ήταν η περίοδος γέννησης και ενηλικίωσης της ΕΠΕ σε επίπεδο στόχων και ιδεών. Η δεύτερη ας είναι η έξοδος της ΕΠΕ στην Κοινωνία και η ποσοτική της ανάπτυξη ώστε ΝΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΤΕΙ Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ!

Προτείνω, λοιπόν, με την ευκαιρία των 20στών γενεθλίων της ΕΠΕ, μια μορφή δράσης που θα μπορούσε να μας φέρει σε επαφή με πολλούς συναδέλφους και με την Κοινωνία. Να μας γνωρίσουν και να τους γνωρίσουμε. Να προσελκύσουμε νέα μέλη με όρεξη για προσφορά στον κλάδο και τη χώρα μας. 

Πρόκειται για μια δραστηριότητα σε μορφή θεατρικού παιχνιδιού που θα μπορούσε να γίνει οπουδήποτε και χωρίς να απαιτεί κανένα εξοπλισμό. Μόνο τη φυσική παρουσία των συμμετεχόντων και έναν εμψυχωτή που θα τους καθοδηγήσει στην ανακάλυψη των θεμελίων της Πληροφορικής και των Ψηφιακών Τεχνολογιών. Φτιάχνοντας με τα σώματα των συμμετεχόντων ένα n-bit calculator. Το παιχνίδι αυτό μπορεί να παιχτεί οπουδήποτε και από τον οποιονδήποτε.

Έχω ετοιμάσει μια μικρή προσομοίωση 8-bit σε Scratch για να παίξετε και μόνοι σας και να το δείτε ότι λειτουργεί. Έχει δοκιμαστεί με παιδιά και ενήλικες και λειτουργεί εξαιρετικά. Συχνά είδα στο βλέμμα των συμμετεχόντων αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν aha moment και θα απέδιδα με το Αρχιμήδειο ΕΥΡΗΚΑ!

Ιδού λοιπόν ο σύνδεσμος: https://scratch.mit.edu/projects/361326427
Διαβάστε τις σημειώσεις και τις οδηγίες πριν ξεκινήσετε. 

Νεκτάριος Μουμουτζής
nektar@ced.tuc.gr
Πρόεδρος ΕΔ ΕΠΕ (https://www.epe.org.gr)




Αν επιθυμείτε να συμμετέχετε κι εσείς, συμπληρώστε τα στοιχεία σας από εδώ: https://forms.gle/51FJHPfhHhu7NrdY6