Οι σύγχρονοι Καλιγούλες

Συχνά επιχειρείται να δοθεί μια απάντηση στο ερώτημα: Γιατί οι εργαζομένοι δεν συμμετέχουν στα σωματεία τους και γενικότερα στο πολιτικό γίγνεθσαι ώστε να παρέμβουν οργανωμένα και αποτελεσματικά επιλύοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν; Οι απαντήσεις περιστρέφονται, κατά κανόνα, γύρω από το φαινόμενο της απαξίωσης της πολιτικής και του συνδικαλισμού. Δεν λείπουν οι μεσσιανικές προσδοκίες για την έλευση "άξιων" πολιτικών ή συνδικαλιστικών ηγετών που θα αφουκραστούν τις μάζες και θα τις σώσουν. Και μέχρι τότε, οι πολίτες-εργαζόμενοι επιλέγουν, υποτίθεται ελεύθερα, την αδράνεια....

Οφείλουμε, καταρχήν, να επισημάνουμε ότι η σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα, καταρρίπτει το επιχείρημα περί "ελεύθερης" επιλογής της αδράνειας. Οι εργαζόμενοι ζουν πολλές φορές σε ένα καθεστώς "ρωμαϊκής κυριαρχίας" εντός του οποίου κάθε ιδέα συλλογικής οργάνωσης και διεκδίκησης αποτελεί "έγκλημα σκέψης", για να χρησιμοποιήσουμε έναν οργουελικό όρο. Είναι δε γνωστή η πρακτική παρακολουθήσεων εργαζομένων που ακολουθούν οι golden brothers μεγάλων εταιρειών.

Όσοι βρισκόμαστε (ψυχικά κυρίως...) εκτός αυτής της βάρβαρης pax romana, έχουμε το χρέος, απέναντι στη συνείδησή μας και στο μέλλον που οικοδομείται για μας και τις επόμενες γενιές, να αναδείξουμε τα ζητήματα που αφορούν τις συνθήκες εργασίας των συναδέλφων μας που εργάζονται στις σύγχρονες γαλέρες. Ιδίως όσοι απέδρασαν ή όσοι σκέφτονται να αποδράσουν από αυτά τα κάτεργα για να μπορέσουν να ζήσουν με στοιχειώδη ανθρώπινη αξιοπρέπεια πέρα από τη λογική του "αυτοκράτορα" ή του "υπήκοου", πρέπει να μιλήσουν για όσα είδαν και όσα άκουσαν. Πρέπει, επιτέλους, να σπάσει η συνομωσία σιωπής που μας καθιστά όλους συνενόχους σε αυτόν τον τραγικό κατήφορο που οδηγεί τον Άνθρωπο στη Βαρβαρότητα. Και μη νομίζουμε ότι όταν καίγεται το σπίτι του διπλανού μας δεν θα καεί και το δικό μας: Η ιδεολογία των managers είναι κυρίαρχη και έχει εισβάλει παντού. Ονομάζεται managerialism και η σχετική βιβλιογραφία είναι πλήθουσα, ιδίως σε σχέση με την εφαρμογή της ιδεολογίας αυτής στη δημόσια σφαίρα και τα πολιτικά πράγματα των "αναπτυγμένων" χωρών, σιγά σιγά και στη δική μας.

Ο managerialism είναι απλώς μια νέα λέξη για ένα διαχρονικό φαινόμενο που αποδίδεται με τον (αρχαίο) ελληνικό όρο ολιγαρχία. Το φαινόμενο αφορά επίσης πολιτικά κόμματα και συνδικάτα, όπως περιγράφει ο Robert Michels στο κλασσικό έργο του "Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία - Έρευνες γύρω από τις ολιγαρχικές τάσεις του ομαδικού βίου" το οποίο θεμελίωσε τον επιστημονικό κλάδο της πολιτικής κοινωνιολογίας. Σε αυτό το βιβλίο αναλύεται ο σιδηρούς νόμος της ολιγαρχίας του οποίου την ύπαρξη οφείλουμε να γνωρίζουμε ώστε να προστεύσουμε τα σωματεία που πρέπει επειγόντως να δημιουργήσουμε/υποστηρίξουμε/εξυγιάνουμε σε κάθε χώρο ως πρώτο αναγκαίο βήμα για να επανακτήσουμε την ανθρώπινή μας αξιοπρέπεια. Διότη η λύση στην ολιγαρχία των managers δεν μπορεί να προέλθει από την ολιγαρχία των εργατοπατέρων ή των εθνοπατέρων.... Η λύση θα έρθει από καθένα από εμάς στο βαθμό που συνειδητοποιούμε τις ευθύνες μας απέναντι στους εαυτούς μας, τους συναδέλφους μας, την οικογένειά μας, τον "πλησίον" μας....