Ακαδημίες Πολιτών - Πολύμορφος Λόγος εν Δράσει

Όλοι οι πολιτικοί φιλόσοφοι και κοινωνικοί στοχαστές αναδεικνύουν διαχρονικά τη άρρηκτη σχέση Πολιτικής και Παιδείας. Σήμερα στον τόπο μας αυτή η σχέση έχει διαρραγεί με αποτέλεσμα να απουσιάζουν και τα δύο. Την ίδια στιγμή, η ανικανοποίητη υπαρξιακή ανάγκη του Έλληνα για μετοχή στην Πολιτική, με την αυθεντική έννοια του όρου, βιώνεται με μορφές τραγικές.

Η αποκατάσταση αυτής της σχέσης δεν είναι εύκολη. Απαιτεί χρόνο και συστηματική προσπάθεια. Στην παρούσα φάση η έμφαση αναγκαστικά θα πρέπει να δοθεί στην Πολιτική Προπαιδεία, αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο, προκειμένου να ανοίξει η προοπτική επανασύνδεσης, άρα και επιστροφής στην Πολιτική-Παιδεία.

Η πρωτοβουλία που ξεκινάμε έχει ακριβώς αυτό το στόχο. Σε πρώτο στάδιο η κύρια έμφαση θα δοθεί σε εκπαιδευτικές δράσεις  που θα εστιάζει σε πρακτικά ζητήματα. Οι δράσεις μας θα είναι κατά το δυνατόν υβριδικές εμπλουτίζοντας τη δια ζώσης μάθηση με την ψηφιακή, όπου είναι εφικτό. Το περιεχόμενο αυτών των δράσεων διαρθρώνεται σε τέσσερα επάλληλα επίπεδα:

1. Ελληνική Ταυτότητα: Σπουδή του Πολύμορφου Ελληνικού Λόγου στη διαχρονία του
2. Σύγχρονη Επιστήμη: Ενημέρωση για τα πρακτικά διδάγματα και τις ερευνητικές τάσεις των βασικών επιστημών.
3. Τεχνολογίες και Πρακτικές Ενδυνάμωσης: Ψηφιακή ευχέρεια, ψυχολογική στήριξη, πρώτες βοήθειες, συλλογικότητα και αλληλεγγύη.
4. Πολιτική Δράση: Οριζόντια διάχυση στα τρία ανωτέρω επίπεδα με τη μορφή στοχευμένων παρεμβάσεων σύμφωνα με τις αρχές της έρευνας δράσης (action research).

Ειδικότερα, ένα πρώτο περίγραμμα των ανωτέρων συνιστωσών λειτουργίας της Ακαδημίας Πολιτών έχει ως εξής:

Α. Ελληνική Ιστορία και Πολιτισμός

• Κλασσικός Ιστορία - Κλασσικός Ελληνικός Λόγος γραπτός και εικαστικός.
• Ελληνιστική Ιστορία - Ελληνιστικός Λόγος γραπτός και εικαστικός στην κοσμική και εκκλησιαστική μορφή του.
  
• Βυζαντική Ιστορία - Ρωμανικός γραπτός, εικαστικός, μουσικός στην κοσμική και εκκλησιαστική μορφή του.
• Σύγχρονη Ιστορία - Σύγχρονος Ελληνικός Λόγος σε όλες τις μορφές του. Λαϊκός και λόγιος πολιτισμός.

Β. Βασικές επιστημονικές γνώσεις

• Φιλοσοφία του Δικαίου - Βασικές αρχές Συνταγματικού Δικαίου - Βιοηθική - Ηθική της Πληροφορικής
• Κοινωνικές Επιστήμες: Βασικές αρχές και σύγχρονες τάσεις με έμφαση στην Πολιτική Θεωρία, την Πολιτική Κοινωνιολογία, την Οικονομική και την Κυβερνητική.
• Φυσικές Επιστήμες: Βασικές αρχές και σύγχρονες τάσεις με έμφαση στην εκλαϊκευση των πιο σημαντικών εξελίξεων στους τομείς της Φυσικής, της Χημείας, της Επιστήμης των Υλικών, της Βιολογίας-Γενετικής και των Γεωεπιστημών.
• Επιστήμης της Πληροφορίας ως σπουδή των πληροφοριακών φαινομένων στις υλικές, βιολογικές, επικοινωνιακές και τεχνολογικές μορφές τους.

Γ. Προσωπική και συλλογική ενδυνάμωση

• Ψηφιακή ευχέρεια με έμφαση στην υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου και την παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου για την υποστήριξη κοινωνικών/πολιτικών δράσεων
• Πολυγραμματισμοί - λειτουργία των μέσων. Κατανόηση - Κριτική αποτίμηση - Παραγωγή λόγου σε πολλαπλές μορφές από το προφορικό και το γραπτό ως τον οπτικοακουστικό και διαδραστικό λόγο.
  
• Βασικές αρχές πρώτων βοηθειών περιλαμβανομένων και θεμάτων που αφορούν ψυχικές ασθένειες, διαχείριση άγχους κ.λ.π.
• Συγκρότηση και υποστήριξη ομάδων
  
• Ίδρυση - λειτουργία σωματείων και μη κερδοσκοπικών δομών

Δ. Πρακτικές Δράσεις

Οι μέθοδοι που θα προκρίνονται σε όλες τις επιμορφωτικές δράσεις επί των ανωτέρω θεματικών πεδίων θα διέπονται από τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις της έρευνας δράσης (action research) σύμφωνα με τις επόμενες τέσσερις αρχές μάθησης:

• Αυθεντική άσκηση: Οι συμμετέχοντες επεξεργάζονται και εμπλέκοντες σε πρακτικές δραστηριότητες λαμβάνοντας υπόψη τους τις προηγούμενες και τις νέες εμπειρίες τους.
• Υποβοηθούμενη άσκηση: Υποβοήθηση κατά τη διάρκεια της δράσης ώστε οι συμμετέχοντες να καλλιεργήσουν όλες τις απαραίτητες δεξιότητες.
• Κριτική πλαισίωση: Ανάπτυξη της ικανότητας των συμμετέχοντων να ερμηνεύουν το κοινωνικό, ιστορικό, πολιτισμικό, πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο της άσκησης.
• Μετασχηματισμένη δράση: Αναστοχασμός και τεκμηρίωσης της άσκησης ώστε να καταστεί εφικτή η προσαρμογή και η μεταφορά της σε άλλο πλαίσιο από αυτό στο οποίο έλαβε χώρα αρχικά. Δημοσιοποίηση τεκμηρίων και αποτελέσματων για το διαμοιρασμό της εμπειρίας με άλλους.

Όπου δεν είναι εφικτή η εμπλοκή ειδικών συντονιστών θα ακολουθείται η αλληλοδιδακτική μέθοδος αξιοποιώντας εκπαιδευτικό υλικό και τεκμήρια/συμπεράσματα υλοποιημένων ασκήσεων από την οικεία ή άλλες τοπικές Ακαδημίες.

Η συγκρότηση τοπικών Ακαδημιών Πολιτών μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους αξιοποιώντας υφιστάμενες δομές και πρωτοβουλίες όπου είναι δυνατόν. Ενδεικτκά:

• Ως επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας με πρωτοβουλία ανέργων.
• Ως συνεταιριστικές δράσεις με μορφωτικό περιεχόμενο.
• Ως συνεργασίες με φορείς που έχουν ανάλογους στόχους και δράση.
• Ως πιλοτικές πρωτοβουλίες εστιασμένες θεματικά και χρονικά.
• Ως αναγκαίο συμπλήρωμα σε μια σύγχρονη εκδοχή του θεσμού των Συνοικιακών Συμβουλίων, βασικών κυττάρων δημοκρατικής συγκρότησης κατά την ετυμολογική σημασία του όρου δημο-κρατία. Στην Αρχαία Πόλη - Κράτος ο Δήμος αποτελούσε το οργανωτικό πολιτικό κύτταρο. Στη σύγχρονη Πόλη - Δήμο το κύτταρο αυτό είναι η συνοικία (αστική γειτονιά, τοπική κοινότητα).

Ενημέρωση - 6 Ιουνίου 2014: Όταν συντάχθηκε το ανωτέρω κείμενο-πρόταση δεν είχα ενημερωθεί για το γεγονός ότι η βασική ιδέα είναι ήδη σε εφαρμογή με αντίστοιχη ονομασία. Περισσότερες λεπτομέρειες για την υπαρκτή μορφή της ιδέας υπάρχουν στους παρακάτω συνδέσμους:

• http://www.kathimerini.gr/469424/article/epikairothta/ellada/an8oyn-oi-akadhmies-politwn
• http://civilacademy.ucoz.org/index/synolikh_prokhryxh/0-48