To ελεύθερο λογισμικό ως ευλογία

Σε μια πολύ ενδιαφέρουμε τηλεοπτική εκπομπή για τις πνευματικές αφετηρίες της οικονομικής κρίσης την οποία μπορείτε να δείτε μαγνητοσκοπημένη εδώ. Αναφέρθηκε το εξής παράδειγμα ως ενδεικτικό της διαφοροποίησης του Ελληνορωμαϊκού (Βυζαντινού) Ανθρώπου από το Δυτικό Άνθρωπο:

- Στο Αϊβαλί, είπε ένας από τους συμμετέχοντες στην επομπή, κάθε Σάββατο που γίνονταν το παζάρι όταν πήγαινες να αγοράσεις κάτι από κάποιον παραγωγό, αφού σου μετρούσε την ποσότητα που ζήτησες σου έβαζε και κάτι παραπάνω ως ευλογία. Αν, επί παραδείγματι, ζητούσες 40 αυγά, σου τα μετρούσε και σου έδινε άλλα 10 ως ευλογία.

Η παράλογη αυτή συμπεριφορά, με όρους καπιταλισμού, ήταν απόλυτα εναρμονισμένη με το πνεύμα του Ελληνορωμαϊκού Ανθρώπου που διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Κατοχής.

Πραγματικά με εντυπωσίασε αυτή η επισήμανση. Ήρθε αμέσως στη μνήμη μου ανάλογη στάση του πατέρα μου, γεννημένου στο Σόμα της Μικράς Ασίας, που πάντα, όταν ζύγιζε για κάποιον πελάτη στο μπακάλικο που διατηρούσε, ήθελε να βλέπει τη ζυγαριά να γέρνει προς το μέρος του προϊόντος και όχι να ισορροπεί. Δεν είχα καταλάβει πόσο βαθύ νόημα και πόσο πίσω στο χρόνο πήγαινε αυτή του η συμπεριφορά...

Αν η σκέψεις που μου προκάλεσε η πληροφορία για το τι συνέβαινε στο Αϊβαλί κάθε Σάββατο, έμεναν εδώ δεν θα αποφάσιζα να δημοσιεύσω αυτή την ανάρτηση. Όμως αμέσως έκανα τη σύνδεση με το τι συμβαίνει παγκοσμίως σε σχέση με το λογισμικό. Στο "παζάρι" του λογισμικού, βλέπουμε το θεσμό της ευλογίας να αναβιώνει. Χωρίς να γνωρίζουμε το ανθρωπολογικό βάθος και την ιστορική καταγωγή του. Και αυτός ο θεσμός παίρνει την χειροπιαστή έκφραση του ελεύθερου λογισμικού. Βλέπουμε μάλιστα σιγά σιγά αυτή η αναβίωση να επεκτείνεται και σε άλλους χώρους όπως την την παραγωγή περιεχομένου και εκπαιδευτικού υλικού.

Νομίζω ότι μια τέτοια προσέγγιση στο παγκόσμιο φαινόμενο του ελευθέρου λογισμικού δίνει μια άλλη διάσταση στη σχέση μας με την Πληροφορική και απαντά και σε αμφιβολίες αν το μοντέλο του ελεύθερου λογισμικού μπροεί να κυριαρχήσει επισκιάζοντας ή αφανίζοντας το εμπορικό λογισμικό. Διότι ως επαγγελματίες Πληροφορικοί έχουμε και προσωπικές ανάγκες που θέλουμε να μπορούμε να ικανοποιήσουμε διεκδικώντας μία λογική αμοιβή για την εργασία μας. Μπορούμε όμως όλοι, ακόμη και όταν αναγκαζόμαστε να εργαζόμαστε με όρους οικονομικής ορθολογικότητας, να δίνουμε την ευλογία μας στην κοινωνία, όσο μικρή κι ασήμαντη κι αν μας φαίνεται. Μπορεί να είναι παράλογο σήμερα. Ήταν όμως τελείως φυσιολογικό κάποτε και μάλιστα στον τόπο μας. Αν θέλουμε να ανακτήσουμε την ταυτότητά μας χρειάζεται να δούμε με άλλο μάτι αυτόν τον "παραλογισμό"....