Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023

Ελληνικότητα και ημι-ελληνικότητα...

«Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφά ελληνικά, με δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, τα ελληνικά». Η διαπίστωση αυτή έγινε από τον κορυφαίος ισπανό ακαδημαϊκό Francisco Rodriguez Adrados (1922-2020) ελληνιστή, γλωσσολόγο, μεταφραστή και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Θα τη βρείτε στο βιβλίο του με τίτλο «Ιστορία της ελληνικής γλώσσας» των εκδόσεων Παπαδήμα. Σχετικό άρθρο για το βιβλίο θα βρείτε εδώ.

Η διαπίστωση αυτή μου δίνει την αφορμή να κάνω μια αναφορά στην επιτελεστικότητα του λόγου: Του τρόπου με τον οποίο ο Άνθρωπος κατανοεί τον κόσμο, εκφράζεται και ενεργεί:

  1. Αποκαλύπτοντας την αλήθεια των πραγμάτων και τους αναλοίωτους νόμους του γίγνεσθαι (φυσική και κοινωνική "αναγκαιότητα") - Επιστημονικός Λόγος / Λογική.
  2. Δίνοντας μορφή σε ιδανικά και αξίες (μεταφυσική "στόχευση") - Καλές Τέχνες / Αισθητική.
  3. Διαμορφώνοντας τις υλικές συνθήκες της ύπαρξής μας (πρακτική "αποτελεσματικότητα") - Τεχνολογία / Τεχνική.
Η Ελληνική Γλώσσα, εν τέλει η Ελληνικότητα, δεν είναι απλώς ένα περίτεχνο εκφραστικό εργαλείο ακριβείας μια κιβωτός ιδέων και αρετών. Είναι, τολμώ να πω, η Υψηλή Τεχνολογία που γεννά πολιτισμούς, κατά το μέτρο της κατά περίπτωση πρόσληψής της από όποια κοινωνία έρχεται σε επαφή μαζί της.

Ιστορικά, αυτό που ονομάζουμε Δύση, αλλά και αυτό που ονομάζουμε Εγγύς Ανατολή, υπήρξαν ατελείς προσλήψεις της Ελληνικότητας. Γι΄ αυτό και οι "ημιελληνικοί" αυτοί πολιτισμοί βρίσκονται σήμερα σε βαθια κρίση που εμφανίζεται με τη μορφή ποικιλώνυμων φονταμεταλισμών καθώς έρχονται στην επιφάνεια τα αναπόφευκτα σφάλματα της ατελούς πρόσληψης του Ελληνικού Λόγου, κυρίως όσον στη μορφή (2) ανωτέρω. Και η δύναμη εκείνη που οδηγεί "στα άκρα" την "ημιελληνικότητα" (ασθένεια από την οποία πάσχει και ο κυρίαρχος στον τόπο μας "ελλαδισμός") δεν είναι άλλη απ΄την ραγδαία πρόοδο της "τεχνοεπιστήμης", μιας οικουμενικής μορφής "ημιελληνικών" που εστιάζει στις ανωτέρω μορφές (1) και (3) του επιτελεστικού Ελληνικού Λόγου.

Είναι, θεωρώ, ώριμες οι συνθήκες να επανέλθει η Ελληνικότητα στην πλήρη μορφή της, με σύγχρονο τρόπο, που θα απαντά σε οικουμενικές προκλήσεις επισημαίνοντας και υπερβαίνοντας σφάλματα ή κενά πρόσληψης (δυτικά, ανατολικά και τεχνοεπιστημονικά). Επί αυτής της προοπτικής, παραπέμπω σε σχετική ανάρτηση στο προσωπικό μου ιστολόγιο.